مدیریت سنتی؛ کرونا و چالش های کسب و کار نوین
طی یکساله گذشته و در شرایط بروز بحران کرونا فرصت بررسی و گفتگو با کسب و کارهایی را داشتم که فراگیری کرونا فرصت های مغتنمی را برای فضای کسب و کار و بازار آنان فراهم آورده بود. با بروز بحران کرونا و شیوع جهان گیر آن شاهد زوال بسیاری کسب و کارها بودیم و از سوی دیگر ظهور کسب و کارهای نو پدید و ایضن کسب و کارهایی که رونق بازار آنان دو چندان و توسعه بازار به دست آورده اند.
نوع تجربه نگارنده بر مبنای دیده ها و مصاحبه ها با صاحبان کسب و کارهایی در حوزه محصولات بهداشتی و مواد غذایی بوده که در گذشته قبل از کرونا، قلمرو کوچکی از بازار محلی و منطقه ای را داشته و به شیوه کاملن سنتی مبادرت به اعمال مدیریت داشته اند و هم اینک با توسعه بازار و بالا رفتن حجم سفارشات، قواعد و تجارب مدیریت سنتی یارای پاسخگویی به انتظارات از کسب و کار را نیست.
به واقع ورود به بازارهای بزرگ و حرفه ای الزامات خود را دارد. در نمونه هایی که مورد بررسی قرار گرفتند کسب و کارهایی کوچک و متوسط (SME) بودند که نوعا فعالیت های خود را در شهرستان ها و مناطق آزاد داشته و با رونق بوجود آمده در صدد توسعه فعالیت ها و استقرار دفتر و یا مراکز تابعه در پایتخت را داشته اند. 
مدیریت سنتی در پی توسعه بازار در سطح وسیع تری از کشور و حتی توسعه بازار و سودای صادرات محصول به کشورهای همسایه و منطقه را دارند.
عدم آمادگی های لازم از حیث سازمانی، شامل نبود زیر ساخت ها؛ نیروی انسانی کارآمد و اختلافات (حتی خانوادگی!) در نظام مدیریت بنگاه کسب و کار، درد سرهای مستهلک کننده و در مواردی عدم آشنایی با قواعد کار موجب خسارت های سنگین و حقوقی به پیکره کسب و کار را فراهم آورده و ورشکستگی و نابودی کسب و کار را نیز به همراه دارد.
این قبیل بنگاه ها به لحاظ بافت فکری صاحبان کسب و کار و سیستم سنتی حجره ای در فرآیند کسب اطلاعات تفصیلی با هدف پیشبرد تحقیق و تحلیل با مشکلات عدیده ای روبرو می شوند. گاهن همه راه ها به روم ختم می شود. همه کلیدها و همه داده ها انحصاری و متمرکز در حافظه فردی یکنفر بوده و گویی در نبود و فقدان وی همه رشته ها نیز پنبه می شود.
مصاحبه های انجام شده با این عوامل به صورت نیمه ساختار یافته انجام پذیرفت و صرفن با هدف شناخت وضعیت موجود و ارائه راهکارهای اولیه انجام شد. سابقه فعالیت ها، وضعیت نیروی انسانی، گردش مالی، نوع تولیدات و مشتریان پرسش شد و در زمینه مشکلات کنونی و الویت بندی مشکلات بحث و روی راه حل های اثر سریع و گذر از این بحران ها گفتگو می شد.
در گفتگوها سعی می شد از مشاورین مجموعه در صورت وجود بهره گرفته شود و یا پیشنهاد بکارگیری و جذب مشاور سازمانی داده شود. سازماندهی کسب و کارها از حیث ساختارسازی و روش های کار، استفاده از سامانه های اطلاعاتی و اصلاح ساختار، جذب نیروی انسانی کارآمد، توجه ویژه به کیفیت محصول و موضوع رضایت مشتری موضوعات مورد تاکید بودند.
بی شک مدیران برای دستیابی به اهداف سازمان خود هم باید به مسائل داخلی و هم موضوعات بیرون سازمانی خود توجه کنند. هدف گذاری ها و تعریف و تعیین ماموریت های کاری کسب و کار، برنامه ریزی برای تامین منابع و مصارف، راهکارهای مدیریت منایع انسانی، استفاده از رویکردهای نوین در عرصه کسب و کار از قبیل مهندسی دوباره فرآیندها، مدیریت کیفیت و رویکردهای تحولی جملگی آموزه ها و تجارب مدیریتی است که می تواند کسب و کارهای سنتی را به سمت کسب و کارهای پیشرو و سرآمد رهنمون سازد.
این یادداشت بر مبنای گفتگو با مدیران مجموعه های کسب و کار سنتی و در پی بروز کرونا و تاثیرات آن از حیث ضرورت دگرگونی در نظام مدیریتی و توسعه ای بنگاه کسب و کارتنظیم شده است. مهندس سعید رضائیان 09123935377
