بررسی نقش مولفه انسانی در تالیفات هرمز باقی
بطور کلی نقش طراحان و تاثیرات کار آنان در ارتقاء «سطح کیفی زندگی» پوشیده نیست. اگر به محیط پیرامون خود بنگریم، نقش طراحان در زندگی مردم، از نقش پزشکان کمتر نیست. به قول فرانک لوید رایت ، طراح و معمار مشهور که گفته است: پزشکان می توانند اشتباهات خود را دفن کنند اما مردم، باید سالیان سال با اشتباهات طراحان، زندگی کنند!
به یقین غایت و آمال نهایی جمله طراحان، ساخت و ایجاد بستری برای زندگی بهتر است و این خود از مولفه های توسعه و پایداری در جوامع پیشرفته و امروزی می باشد و لذا پروسه طراحی بایستی با موجودیت «انسان» و انسان محوری آغاز شود و این مهم در آثار قلمی و تالیفات زنده یاد ملاحظه می شود. آدم ها موضوع اصلی طراحی ها و نظامات مدیریتی اند.
امروزه نقش طراحان در ایجاد رابطه منطقی بین «انسان-محصول و محیط» پوشیده نیست. به بیان بهتر، توجه به عنصر «فرد» در هر رده سنی و شغلی از اهمیت برخوردار است. آدم هایی که گاه در نقش مدیر، خدمات دهنده، تولید کننده، تامین کننده، مشتری، مخاطب و امثالهم ظاهر میشوند. این تجمع آدم هاست که سازمان را تشکیل میدهد.
شاید بیراه نباشد که طراحی را نوعی «شکل دادن به زندگی» و یا «بهبود آن» و در مواردی «گشایش دریچه ای نو» رو به زندگی تعریف کنیم. توجه به این مهم، نقش طراح سازمان به عنوان کسی که از نگاه کل نگر برخوردار و از دانش حرفه ای و تخصصی و از ذهن سیستماتیک بهره مند است در آثار هرمز باقی و مدل های تجویزی اش قابل درک است.
شناخت عناصر محیطی و نیروهای بیرونی موثر بر فرآیند، نظامات فرادست و مستندات قانونی، همسو کردن رفتار فرایندی منطبق با خواسته های فرادست و لزوم رعایت الزامات، حقوق و رضایت مندی مشتری.
در جایی نوشته بود: اگر ارزش نهادن به «انسان و انسانیت» عنصری از ارزش های مورد قبول یک جامعه باشد، تبلور آن در مشتری مداری،کیفیت محصولات، خدمات پس از فروش و حتی تنوع گزینه ها که در محصولات به وجود می آورند، عینیت می یابد.
«ساحت فرهنگ» و ملاحظات محیط انسانی در موضوعات مورد تحقیق، منطبق با فرهنگ و الزامات فرهنگی، اخلاقی و انسانی در جای جای تقریرات ملاحظه می شود.
شناخت و کارکرد عناصر فرهنگی؛ زمینه های فرهنگی مدیریت، ارزش های حاکم بر سازمان، مصلحت اندیشی های مسلط بر سازمان که به الزامات محیطی معروف اند و نوعا در ردیف موضوعات و موانع سازمانی به حساب می آیند. از هم گسیختگی برنامه های توسعه فرهنگی، سایه نظامات سیاسی بر حوزه فرهنگ و برآیند این همه از عوامل موثر در تدوین برنامه ها و طراحی های سازمانی به حساب می آیند.
بیان ایشان که «انسان معیار» در یافتههای شناختی دانش مدیریت، یک محال است و نمیتوان مثلاً پژوهشهای دانشوران مدیریت در مغرب زمین را برای سایر مردمان در گوشه ای دیگر تعمیم داد و لذا شاخص ها و تفاوت های فرهنگی حول محور «انسان» بایستی مورد توجه جّد طراحان قرار گیرد.
یک سیاست درست فرهنگی به همه سلیقه ها توجه دارد، شناخت مخاطبان فرهنگی از بخش نخبگانی تا سلیقه مردم عادی بسیار حائز اهمیت است. همچنین است در رفتار با مشتری و مخاطب و کاربر و ارباب رجوع که نمیتوان آن را در همه جا با یک معیار، مورد نظر قرارداد چرا که باورها و «روابط» بین انسانها در جوامع مختلف، با یکدیگر متفاوت است.
در این یادداشت کوتاه تلاش بر این بود تا به یکی از جنبه های کلیدی در مرامنامه هرمز باقی تاملی دوباره داشته باشیم. هر چند بحث و بررسی در دیگر زوایای اندیشه ای و تجربی ایشان می تواند به اقتضا و در مجال مناسبتری به انجام رسد. انشالله.
برخی از سر عنوانهای مقالات و یادداشتهای هرمز باقی به قرار زیر است:
- درآمدی بر تخصصی کردن تولید مراکز صدا و سیما(1356)
- گفتاری پیرامون ارزیابی مدیران (1366)
- زمینه های فرهنگی مدیریت (انجمن مدیریت ایران؛ 1369)
- نقش فراگیر روابط عمومی (نشریه تحقیق و پژوهش، دی ماه 1371)
- تبیین سنجش بهره وری در بخشهای برنامه سازی صدا و سیما (نشریه تحقیق و پژوهش، مهر ماه 1375)
- بررسی وضعیت شوراهای سازمان (حوزه ریاست، کمیته تشکیلات و سازماندهی-1375 )
- طرح ضریب گذاری موضوعی برنامه ها (حوزه ریاست سازمان و معاونت تحقیقات و برنامه ریزی،آذر سال 1375)
- توسعه فرهنگی: دیدگاهها و راه حل ها(نشریه مطالعات راهبردی، ۱۳۷۷ )
- گذری به ویژگیهای مدیریت رسانهای(نشریه پژوهش های ارتباطی، ۱۳۷۹،شماره۲۳)
- بررسی ماهیت پروژه های کارشناسی در صدا و سیما (تحقیق و توسعه صدا و سیما)
- چگونه واحد خود را سازماندهی کنیم ؟(وبگاه موسسه تدبیر حرفه، بهمن 1392)
- برنامه ریزی در سازمان ها (دی ماه 1392)
- واحد خود را سازماندهی کنیم! (موسسه تدبیر حرفه، دی ماه 1392)
- بومی سازی شیوه های دانش مدیریت(موسسه تدبیر حرفه)
- برنامه ریزی و نظم سیستماتیک(موسسه تدبیر حرفه)
- شواهدی بر استحکام نظریِ پایههای مدیریت بومی و ضرورتهای آن(موسسه تدبیر حرفه)
- از همکاری مدیر عامل محترم موسسه تدبیر حرفه، سرکار خانم هما باقی و دوست عزیزم، مهندس حسن طلیعی در تنظیم فهرست آثار و تالیفات سپاسگزاری مینمایم.
